Fact Check: ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ରୋଭରର ଚକ ଚିହ୍ନର ଫଟୋ ବାସ୍ତବ ନୁହେଁ
- By: Sharad Prakash Asthana
- Published: Sep 18, 2023 at 05:44 PM
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ (ବିଶ୍ୱାସ ନ୍ୟୁଜ) ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ମିଶନ ସମୟରେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ବିକ୍ରମର ସଫଳ ଅବତରଣ ପରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଅନେକ ଚିତ୍ର ଏବଂ ଭିଡିଓ ଭାଇରାଲ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ଏହି ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏରେ ISRO ଏବଂ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭର ଚିହ୍ନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳି ପାରିବ | ଏହାକୁ ସେୟାର କରି କିଛି ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ମିଶନ ସମୟରେ ରୋଭରର ଟାୟାରଗୁଡ଼ିକ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭର ଚିହ୍ନ ତିଆରି କରିଛି । ଆଜି ଏହି ପ୍ରତିଛବି ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଅଙ୍କିତ ହୋଇ ଯାଇଛି |
ବିଶ୍ୱାସ ନ୍ୟୁଜର ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ISRO ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଚିତ୍ର ପ୍ରକାଶ କରିନାହିଁ। ହଁ, ସ୍ପେସ୍ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ ଏବଂ ISRO ର ପ୍ରତୀକ ରୋଭରର ପଛ ଚକ ଉପରେ ଖୋଦିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ନିର୍ମିତ ଚକ ଚିହ୍ନ ଲିଭିଯିବ ନାହିଁ | ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଭାଇରାଲ ହେଉଥିବା ଦାବି ଭ୍ରମାତ୍ମକ ଅଟେ ।
ଭାଇରାଲ୍ ପୋଷ୍ଟରେ କଣ ଅଛି
ଫେସବୁକ ବ୍ୟବହାରକାରୀ ‘ତ୍ୟାଗୀ କଲ୍ଚର’ (ଆର୍କାଇଭ ଲିଙ୍କ) ଏହି ଚିତ୍ରକୁ ଅଗଷ୍ଟ 23, 2023 ରେ ପୋଷ୍ଟ କରି ଲେଖିଥିଲେ,
“ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଶୋକ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ଦ୍ୱାରା ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି
ଆଜି ଏହି ପ୍ରତିଛବି ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ଛାପାଯାଇଛି .. କାରଣ ଏହି ଛାପଟି ରୋଭରର ଟାୟାରରେ ଅଛି, କାରଣ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ବାୟୁ ନାହିଁ, ଏହି ଛାପଗୁଡ଼ିକ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିବ | ଜୟ ହିନ୍ଦ ଜୟ ଭାରତ “
ଫେସବୁକରେ ଅନ୍ୟ ୟୁଜର ମାନେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଦାବି ସହିତ ଏହି ଛବି ସେୟାର କରିଛନ୍ତି |
ଅନୁସନ୍ଧାନ
ଭାଇରାଲ୍ ଦାବିର ଅନୁସନ୍ଧାନ ପାଇଁ, ଆମେ ପ୍ରଥମେ ISRO ର ୱେବସାଇଟ୍ ଏବଂ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ହ୍ୟାଣ୍ଡେଲଗୁଡିକ ସ୍କାନ୍ କରିଥିଲୁ, କାରଣ ISRO ଏଥିରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ମିଶନର ଯେକୌଣସି ଚିତ୍ର କିମ୍ବା ଭିଡିଓ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ | ଆମେ ISRO ର ଏକ୍ସ (ପୂର୍ବରୁ ଟ୍ୱିଟର) ହ୍ୟାଣ୍ଡଲ୍ ଯାଞ୍ଚ କରିଥିଲୁ | ଅଗଷ୍ଟ 24 ରେ ସକାଳ 8:31 ରେ ଏହା ପୋଷ୍ଟ କରାଯାଇଥିଲା | କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ର ରୋଭର ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରୁ ବାହାରିଛି ଏବଂ ଭାରତ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପରେ ପାଦ ଥାପିଛି । ତେବେ ଏହି ପୋଷ୍ଟରେ କୌଣସି ଚିତ୍ର ନାହିଁ।
ଅଗଷ୍ଟ 23 ରେ, ରାତି 8:17 ରେ, ହ୍ୟାଣ୍ଡେଲ କିଛି ଚିତ୍ର ପୋଷ୍ଟ କରି ସୂଚନା ଦେଇଥିଲା ଯେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର୍ ଏବଂ ମକ୍ସ-ଏଷ୍ଟ୍ରାକ୍ ବେଙ୍ଗାଲୁରୁ ମଧ୍ୟରେ ଯୋଗାଯୋଗ ଲିଙ୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି | ଅବତରଣ ସମୟରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଭୂସମାନ୍ତର ଭେଲୋସିଟି କ୍ୟାମେରାରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ଚିତ୍ର | ଭାଇରାଲ୍ ଚିତ୍ର ଠାରୁ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ |
ଅଗଷ୍ଟ 23 , ରାତି 9:21 ରେ, ISRO ଆକାଉଣ୍ଟରୁ ଏକ ଚିତ୍ର ପୋଷ୍ଟ କରାଯାଇଥିଲା | ଏହା ସହିତ ଏହା ଲେଖାଯାଇଥିଲା ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ର ଅବତରଣ ସ୍ଥାନ |
ISRO ର ଅଫିସିଆଲ୍ ଫେସବୁକ୍ ପେଜ୍ ଏବଂ ୱେବସାଇଟ୍ ରେ ମଧ୍ୟ ସେପରି କୌଣସି ଚିତ୍ର ରିଲିଜ୍ ହୋଇନାହିଁ |
ଏହା ପରେ ଆମେ ଫଟୋକୁ ଗୁଗୁଲ୍ ରିଭର୍ସ ଇମେଜ୍ ସହିତ ଖୋଜିଲୁ | ଆମେ ଏହି ଚିତ୍ରକୁ ଚଣ୍ଡିଗଡ଼ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଅଫିସିଆଲ୍ ଫେସବୁକ୍ ପେଜ୍ (ଆର୍କାଇଭ୍ ଲିଙ୍କ୍) ରେ ପାଇଲୁ | ଏହା 23 ଅଗଷ୍ଟ ରାତିରେ ଅପଲୋଡ୍ ହୋଇଛି | ଏହା ସହିତ ଏହା ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ ଏହା ବାସ୍ତବ ନୁହେଁ | ଏହା ଆନିମେଟେଡ୍ ଅଟେ |
କୀୱାର୍ଡ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୁଗୁଲରେ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଏହା ବିଷୟରେ ଖୋଜିଲୁ | ଅଗଷ୍ଟ 23 ରେ ଆଜତକ ୱେବସାଇଟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଖବର ଅନୁଯାୟୀ, “ଭାରତର ମିଶନ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ସଫଳ ହୋଇଛି। 23 ଅଗଷ୍ଟ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଅବତରଣ କରିଛି | 2 ଘଣ୍ଟା 26 ମିନିଟ୍ ପରେ ରୋଭର ମଧ୍ୟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରୁ ବାହାରି ଆସିଲା |
ରୋଭର ହେଉଛି ଏକ ଛଅ ଚକିଆ ରୋବଟ୍, ଯାହା ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଗତି କରିବ | ଏହାର ଚକଗୁଡ଼ିକରେ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭର ଛାପ ଅଛି | ରୋଭର ଗତି କଲାବେଳେ ଏହି ଛାପ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଛାପିବା ଜାରି ରଖିବ | ଏହାର ମିଶନ ଜୀବନ ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ଚନ୍ଦ୍ର ଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ 14 ଦିନ। ”
ANI 24 ଅଗଷ୍ଟରେ ଏହି କାହାଣୀ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା | ଏଥିରେ ଲେଖା ଅଛି, “ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ବିକ୍ରମରୁ ବାହାରୁଥିବା ଛଅ ଚକିଆ ରୋଭର ପ୍ରଜ୍ଞାନର ଏକ ଚିତ୍ରକୁ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ ମହାକାଶ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ପ୍ରାଧିକରଣ କେନ୍ଦ୍ରର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ପୱନ କେ ଗୋଏଙ୍କା ସେୟାର କରିଛନ୍ତି। ଏହା ଏକ ନୋଡାଲ୍ ଏଜେନ୍ସି, ଯାହା ସ୍ପେସ୍ ବିଭାଗ (DOS) ଠାରୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ | ‘’ସମ୍ବାଦରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଫଟୋ ଭାଇରାଲ୍ ଚିତ୍ରଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ |
ଏହି ବିଷୟରେ ଅଧିକ ସୂଚନା ପାଇଁ, ଆମେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଆନାଲିଷ୍ଟ ଗିରିଶ ଲିଙ୍ଗାନାଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କଲୁ | ସେ କୁହନ୍ତି, “ISRO ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ -3 ମିଶନର ଚିତ୍ର ପ୍ରକାଶ କରିବ। ରୋଭରର ପଛ ଟାୟାରରେ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭର ପ୍ରତୀକ ଅଛି | ରୋଭରର ଚକଗୁଡ଼ିକର ଚିହ୍ନ ସବୁବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ରହିବ | ସେଠାରେ କୌଣସି ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ନାହିଁ | ଏହି କାରଣରୁ ଚିହ୍ନ ଲୋପ ପାଇବ ନାହିଁ। ”
ଶେଷରେ, ଆମେ ଫେସବୁକ ୟୁଜରଙ୍କ ପ୍ରୋଫାଇଲ୍ ସ୍କାନ୍ କରିଥିଲୁ ଯିଏ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ଦାବି କରିଥିଲେ | ମାର୍ଚ୍ଚ 19, 2015 ରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଏହି ପୃଷ୍ଠାର ପ୍ରାୟ 75 ହଜାର ଅନୁସରଣକାରୀ ଅଛନ୍ତି।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ମିଶନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଅନେକ ନକଲି ଏବଂ ବିଭ୍ରାନ୍ତିକର ଫଟୋ ଏବଂ ଭିଡିଓ ସେୟାର କରାଯାଇଛି। ଏଗୁଡିକ ବିଷୟରେ ବିଶ୍ୱାସ ନ୍ୟୁଜର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏଠାରେ ପଢା ଯାଇପାରିବ |
ସିଦ୍ଧାନ୍ତ: ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଭାଇରାଲ ହୋଇଥିବା ଚିତ୍ର ISRO ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇନାହିଁ | ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ ଯେ ଏହା ରୋଭରର ଚକ ଚିହ୍ନର ପ୍ରକୃତ ଚିତ୍ର ନୁହେଁ | ହଁ, ରୋଭରର ପଛ ଚକ ଉପରେ ଅଶୋକା ସ୍ଥମ୍ଭର ଏକ ପ୍ରତୀକ ଅଛି ଏବଂ ଚକ ଚିହ୍ନ ମଧ୍ୟ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ରହିବ |
- Claim Review : ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-3 ମିଶନ ସମୟରେ ରୋଭରର ଟାୟାରଗୁଡ଼ିକ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭର ଚିହ୍ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା
- Claimed By : FB User- ତ୍ୟାଗୀ କଲ୍ଚର
- Fact Check : Misleading
Know the truth! If you have any doubts about any information or a rumor, do let us know!
Knowing the truth is your right. If you feel any information is doubtful and it can impact the society or nation, send it to us by any of the sources mentioned below.
