Fact Check: इमारतीवर चढल्यानंतर पाठलाग करणाऱ्या तरुणाचा व्हिडिओ तेलंगणाचा नसून पाकिस्तानचा आहे

नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): सोशल मीडियावर 30 सेकंदाचा व्हिडिओ व्हायरल होत आहे. यामध्ये अनेक जण इमारतीवर चढताना दिसतात. त्याचवेळी काही लोक खाली दरवाजा वाजवत आहेत. व्हिडिओ शेअर करून युजर्स तो तेलंगणाचा असल्याचा दावा करून जातीयवादी दावा करत व्हायरल करत आहेत. तेलंगणातील काही लोकांनी जबरदस्तीने तरुणाच्या घरात घुसून प्रक्षोभक घोषणा दिल्याचा दावा केला जात आहे.

विश्वास न्यूजने तपासात हा व्हायरल व्हिडिओ भारताचा नसून पाकिस्तानचा असल्याचे निष्पन्न झाले आहे. सोशल मीडियावर तो भ्रामक दावा करून व्हायरल केला जात आहे.

काय होत आहे व्हायरल?

फेसबुक यूजर ‘Kiran Rss‘ (आर्काइव लिंक) ने 28 ऑगस्ट रोजी व्हिडिओ पोस्ट करून लिहले:

ये दृश्य पाकिस्तान की नही है तेलंगाना की है..
हिंदूओ के घरो मे जबरन घुस रहे सिर तन से जुदा के नारे लगा रहे है
देखो ये सब और नींद से जागो आपका साथ देने कोई नही आयेगा न नेता न पुलिस न कोई संगठन मीडिया को हैदराबाद में घुसने नहीं दिया जा रहा है
अपनी सुरक्षा के इंतजाम करो,, वरना फिर वही दृश्य देखोगे जो कश्मीर मे देखा था..

ट्विटर यूजर @Pankajp58645525 (आर्काइव लिंक) ने देखील असाच दावा शेअर केला.

तपास:

व्हायरल व्हिडिओची तपासणी करण्यासाठी, आम्ही Google च्या InVid टूलमधून त्याचे मुख्य फ्रेम्स काढले. गुगल रिव्हर्स इमेजने सर्च केल्यावर आम्हाला हा व्हिडिओ 25 ऑगस्ट रोजी कामरान अली मीरच्या ट्विटर अकाउंटवर अपलोड केलेला आढळला. पाकिस्तानातील सदर, हैदराबाद येथे हिंदू सफाई कर्मचारी अशोक कुमार यांच्यावर ईशनिंदेचा आरोप असल्याचे लिहिले आहे. तेथील अतिरेक्यांनी त्याला इजा करण्याचा प्रयत्न केला.

ते Google वर कीवर्डसह शोधताना, आम्हाला CNBC आवाज वर अपलोड केलेल्या व्हिडिओ बातम्या आढळल्या. 22 ऑगस्ट रोजी अपलोड केलेल्या या व्हिडिओ बातमीचे शीर्षक आहे, ‘हैदराबाद, पाकिस्तानमध्ये हिंदू हल्ला, हिंदू व्यक्तीवर खोटा गुन्हा दाखल. सीएनबीसी आवाज’. पाकिस्तानातील हैदराबादमध्ये एका हिंदू तरुणाला ईशनिंदेच्या आरोपावरून लक्ष्य करण्यात आल्याचे त्याच्या वर्णनात देण्यात आले आहे. त्याच्यावरही गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे.

हिंदुस्तान टाईम्समध्ये 22 ऑगस्ट रोजी प्रकाशित झालेल्या बातमीनुसार, पाकिस्तानमध्ये एका हिंदू कर्मचाऱ्यावर ईशनिंदा केल्याच्या आरोपाखाली गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. पोलिसांनी लाठीचार्ज करून इमारतीजवळ जमलेल्या जमावाला पांगवले.

21 ऑगस्ट रोजी पाकिस्तानी पत्रकार मुबाशीर झैदी (आर्काइव लिंक) यांनी व्हिडिओ ट्विट केला आणि लिहिले की हैदराबाद पोलिसांनी हिंसक जमावाला पांगवले. ईशनिंदेचा आरोप असलेल्या हिंदू सफाई कर्मचाऱ्यांच्या ताब्यात देण्याची मागणी ते करत होते. वैयक्तिक वादातून सफाई कामगाराला टार्गेट करण्यात आल्याचे पोलिसांचे म्हणणे आहे.

या संदर्भात आम्ही तेलंगणातील एशियानेटचे रिपोर्टर श्रीहर्ष यांच्याशी संपर्क साधला आणि त्यांना व्हायरल झालेला व्हिडिओ पाठवला. “ही घटना तेलंगणातील नाही,” तो म्हणतो.

आम्ही ‘किरण RSS‘ या वापरकर्त्याचे प्रोफाइल स्कॅन केले ज्याने खोटा दावा करून व्हिडिओ शेअर केला. त्यानुसार ती जयपूरमध्ये काम करते.