विश्वास न्यूजने व्हायरल व्हिडिओची तपासणी केली आणि आढळले की हा व्हिडिओ 2018 पासून सोशल मीडियावर आहे आणि त्याचा पाकिस्तानमधील अलीकडील पुराशी काहीही संबंध नाही. मात्र, काही बातम्यांनुसार हा व्हिडिओ पाकिस्तानचा नसून मध्य-पूर्वेतील आहे.
नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): नुकत्याच पाकिस्तानमध्ये आलेल्या पुरामुळे हजारो लोक प्रभावित झाले होते आणि सोशल मीडियावर भ्रामक दाव्यांसह अनेक व्हिडिओ आणि चित्रेही व्हायरल झाली होती. आता या एपिसोडमध्ये एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये पूरग्रस्त भागात बुलडोजर एका ट्रकमध्ये पाणी ओतताना दिसत आहे. व्हिडिओ शेअर करताना यूजर्स दावा करत आहेत की, हा व्हिडिओ पाकिस्तानमध्ये नुकत्याच झालेल्या मुसळधार पावसादरम्यानचा आहे. जेव्हा आम्ही हा व्हिडिओ तपासला तेव्हा आम्हाला आढळले की हा व्हिडिओ 2018 पासून सोशल मीडियावर आहे आणि त्याचा पाकिस्तानमध्ये अलीकडे आलेल्या पुराशी काहीही संबंध नाही. मात्र, काही बातम्यांनुसार हा व्हिडिओ पाकिस्तानचा नसून मध्य-पूर्वेतील आहे.
काय होत आहे व्हायरल?
फेसबुक यूजर ने व्हायरल व्हिडिओ शेअर केला, ह्या व्हिडिओ ला शेअर करत लोकांनी लिहले: ‘पाकिस्तान में भारी बारिश। शहर में बाढ़ आई हुई है। वह नवीनतम तकनीक का उपयोग कर पानी निकाल रहे हैं। पूरी दुनिया हैरान है इस तकनीक को देखकर”।
ह्या पोस्ट चा आर्काइव्ह व्हर्जन इथे बघा.
तपास:
आमचा तपास सुरू करण्यासाठी, आम्ही प्रथम व्हिडिओ काळजीपूर्वक पाहिला आणि ऐकला. व्हिडिओच्या सुरुवातीला, कॅमेरा कारच्या आतून चालू होताना दिसतो आणि नंतर संपूर्ण व्हायरल व्हिडिओचे अनुसरण करतो. व्हिडिओ शूट करत असलेले लोक मोठ्याने हसताना आणि एकमेकांशी अरबीमध्ये बोलताना ऐकू येतात.
व्हिडिओ केव्हाचा आहे आणि कुठला आहे हे शोधण्यासाठी, आम्ही व्हायरल व्हिडिओ इनव्हिड टूलमध्ये टाकला आणि कीफ्रेम्स काढल्या आणि Google रिव्हर्स इमेज वापरून शोधल्या. एका शोधात, आम्हाला हा व्हिडिओ 27 नोव्हेंबर 2018 रोजी इराणमधील फेसबुक वापरकर्त्याने शेअर केलेला आढळला. येथे व्हिडिओ शेअर करताना त्याने इराणचे अहवाझ शहर असे वर्णन केले आहे.
या आधारावर, आम्ही आमचा तपास सुरू ठेवला आणि Google News शोध केला. सर्चमध्ये इराणच्या Khabar Online.ir या न्यूज वेबसाईटवर या व्हिडिओशी संबंधित बातम्या सापडल्या. येथेही व्हिडिओ इराणच्या अहवाजचा असल्याचे सांगण्यात आले आहे.
आम्हाला तोच व्हिडिओ 6 डिसेंबर 2018 रोजी YouTube चॅनेलवर अपलोड केलेला आढळला आणि येथे या व्हिडिओचे बगदाद, इराक असे वर्णन केले आहे.
2018 मध्ये अरैबिक डॉट आरटी डॉट कॉम या वेबसाइटवर अपलोड केलेल्या बातम्यांमध्येही हा व्हिडिओ आढळला होता. इथेही बातमीच्या आतला व्हिडिओ बगदाद, इराकचा आहे.
व्हायरल व्हिडिओची पुष्टी करण्यासाठी आम्ही इराकच्या IFCN सिग्नेट्री ‘Tech 4 Peace’ चे फॅक्ट चेकर आणि संस्थापक बहर जसीन यांच्याशी संपर्क साधला आणि त्यांच्यासोबत व्हायरल पोस्ट शेअर केली. व्हायरल व्हिडिओचा हवाला देत त्याने आम्हाला सांगितले की, ‘हा व्हिडिओ पाकिस्तानचा नाही, कारण व्हिडिओमधील लोक अरबी भाषेत बोलत आहेत. याशिवाय इराणमध्ये बुलडोझरच्या नंबर प्लेट डिझाइनचा वापर केला जातो. हा व्हिडिओ इराणमधील अहवाझ शहराचा आहे, अहवाजचे लोक इराकी भाषेत अरबी भाषा बोलतात.’ त्यांनी आमच्यासोबत एक बातमीची लिंकही शेअर केली आहे, ज्यामध्ये हा व्हिडिओ इराकमधील अहवाझचा असल्याचे सांगण्यात आले आहे.
हा व्हिडीओ कुठून आणि कधीचा आहे याची विश्वास न्यूजने स्वतंत्रपणे पुष्टी केली नाही, मात्र हा व्हायरल व्हिडिओ 2018 पासून सोशल मीडियावर उपस्थित असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.
दिशाभूल करणारी पोस्ट शेअर करणाऱ्या फेसबुक वापरकर्त्याच्या सोशल स्कॅनिंगमध्ये, आम्हाला आढळले की वापरकर्ता आसामचा रहिवासी आहे आणि या प्रोफाइलवरून विशिष्ट विचारधारेने प्रेरित पोस्ट शेअर केली आहे.
निष्कर्ष: विश्वास न्यूजने व्हायरल व्हिडिओची तपासणी केली आणि आढळले की हा व्हिडिओ 2018 पासून सोशल मीडियावर आहे आणि त्याचा पाकिस्तानमधील अलीकडील पुराशी काहीही संबंध नाही. मात्र, काही बातम्यांनुसार हा व्हिडिओ पाकिस्तानचा नसून मध्य-पूर्वेतील आहे.
Knowing the truth is your right. If you have a doubt on any news that could impact you, society or the nation, let us know. You can share your doubts and send you news for fact verification on our mail ID contact@vishvasnews.com or whatsapp us on 9205270923