Fact Check: AMU निधीमध्ये कपात केल्याचा दावा दिशाभूल करणारा आणि दिशाभूल करणारा आहे
अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाचा निधी 9 कोटी रुपये कमी केल्याचा दावा खोटा आहे. केंद्र सरकारने लोकसभेत दिलेल्या माहितीनुसार, एएमयूला आतापर्यंत 300 कोटी रुपयांहून अधिक निधी मिळाला आहे. यासोबतच इतर विद्यापीठांच्या निधीतही गेल्या वर्षीच्या तुलनेत मोठी घट झाली आहे. AMU या बाबतीत विशेष अपवाद नाही.
- By: Abhishek Parashar
- Published: Aug 1, 2022 at 01:12 PM
- Updated: Sep 28, 2023 at 02:31 PM
नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या पोस्टमध्ये असा दावा केला जात आहे की, केंद्र सरकारने अलीगड मुस्लिम विद्यापीठाचा निधी ६२ कोटी रुपयांवरून केवळ ९ कोटी रुपयांवर आणला आहे. त्याच वेळी, इतर अनेक वापरकर्त्यांनी दावा केला आहे की एकूण निधी 62 कोटी रुपयांपर्यंत कमी झाला आहे.
विश्वास न्यूजच्या तपासात हा दावा दिशाभूल करणारा निघाला. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत अलीगढ विद्यापीठाला मिळणाऱ्या निधीत घट झाली आहे, हे खरे असले तरी कपात करूनही ही रक्कम सुमारे ३०२ कोटी रुपये आहे. दुसरे म्हणजे, गेल्या वर्षीच्या तुलनेत केवळ अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठालाच नव्हे तर इतर केंद्रीय विद्यापीठांना देण्यात येणाऱ्या निधीतही घट झाली आहे.
काय होत आहे व्हायरल?
सोशल मीडिया यूजर ‘Dinesh Sharma’ ने पोस्ट शेअर करून लिहले, ”मोदी सरकार ने अलीगढ़ मुस्लिम यूनिवर्सिटी का वार्षिक बजट 62 करोड़ से घटा कर 9 करोड़ किया।
विपक्षियों में मातम जारी और कुछ लोग कहतें हैं ..
मोदी जी ने किया ही क्या है??😊।”
अन्य यूजर देखील ह्याच दाव्यासह पोस्ट शेअर करत आहेत.
तपास:
केंद्रीय विद्यापीठांना निधी किंवा कपात हे राष्ट्रीय मथळे आहेत. शोधात अशा अनेक अहवालांच्या लिंक सापडल्या, ज्यात बजेट कपातीचा उल्लेख आहे. 23 जुलै 2022 रोजी दैनिक जागरणच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेल्या वृत्तानुसार, अलीगड मुस्लिम विद्यापीठ (AMU) कार्यकारी परिषदेची बैठक शनिवारी सकाळी 11 वाजता प्रशासकीय ब्लॉकमध्ये असलेल्या सभागृहात होणार आहे. यामध्ये विद्यापीठाच्या अर्थसंकल्पात कपात करण्यावर विचार केला जाईल, तसेच इतर विषयांवरही चर्चा केली जाईल. अर्थसंकल्पातील तरतूद लक्षात घेता ही बैठक महत्त्वाची मानली जात आहे.
रिपोर्ट प्रमाणे, ‘शिक्षण मंत्रालयातील राज्यमंत्री डॉ. सुभाष सरकार यांनी लोकसभेत दिलेल्या उत्तरात 2014-15 ते यावर्षी जूनपर्यंत जारी केलेल्या अनुदानाची संपूर्ण माहिती देण्यात आली आहे. AMU बद्दल बोलायचे झाले तर 2014-15 या आर्थिक वर्षात AMU चे बजेट 673.98 कोटी होते. त्यानंतर बजेटमध्ये सातत्याने वाढ होत आहे. 2020-21 मध्ये केंद्र सरकारकडून सर्वाधिक 1520.10 कोटींचा अर्थसंकल्प प्राप्त झाला. 2021-22 मध्ये बजेट 1214.63 पर्यंत कमी करण्यात आले. यावर्षी 30 जून 2022-23 रोजी त्याहूनही कमी बजेट मिळाले. आतापर्यंत विद्यापीठाला केवळ 302.32 कोटींचे बजेट मिळाले आहे.
रिपोर्टमध्ये असेही नमूद करण्यात आले आहे की, एएमयू, जेएनयू, जामिया आणि बीचएयूलाही गेल्या वर्षीपेक्षा कमी बजेट मिळाले आहे.
या अहवालात सरकारने लोकसभेत दिलेल्या आकडेवारीचा उल्लेख आहे. याची खातरजमा करण्यासाठी आम्ही सर्चची मदत घेतली. शोधात आम्हाला लोकसभेत विचारलेल्या अतारांकित प्रश्न क्रमांक 131 चे उत्तर मिळाले, जे 18 जुलै 2022 रोजी जारी करण्यात आले आहे.
शिक्षण मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, सरकार केंद्रीय अनुदान आयोगाच्या (यूजीसी) माध्यमातून केंद्रीय विद्यापीठांना दिले जाते. वाटप रक्कम मागील वर्षाच्या खर्चावर आधारित विद्यापीठाच्या अंदाजे खर्चाच्या गरजांवर आधारित आहे. 2014 पासून 2022-23 पर्यंत सरकारने केंद्रीय विद्यापीठांना केलेल्या वाटपाचीही माहिती देण्यात आली आहे.
खासदार टीएन प्रथापन यांनी विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने 2014-15 ते 2022-23 या कालावधीत पाच केंद्रीय विद्यापीठांना दिलेल्या निधीची तपशीलवार माहिती दिली आहे.
या आकडेवारीवरून हे स्पष्ट होते की 2014-15 मध्ये AMU ला 673.98 कोटी रुपयांचा निधी मिळाला होता, तो 2015-16 मध्ये 825.04 कोटी रुपयांवर पोहोचला.
2016-17 मध्ये 904.70 कोटी रुपये
2017-18 मध्ये 1106.02 कोटी
2018-19 मध्ये रु. 1009.69 कोटी
2019-20 मध्ये 1180 कोटी रुपये
2020-21 मध्ये 1520.10 कोटी रुपये
2021-22 मध्ये 1214.63 कोटी आणि 2022-23 मध्ये 302.32 कोटी (30-06-2022 पर्यंत).
मागील वर्षीच्या तुलनेत २०२२-२३ मध्ये इतर विद्यापीठांच्या वाटपातही अशीच घट झाली आहे. उदाहरणार्थ, BHU ला 2021-22 मध्ये 1303.01 कोटी रुपये मिळाले, जे 2022-23 मध्ये 325.29 कोटी रुपयांवर आले.
आमच्या तपासातून हे स्पष्ट झाले आहे की 2022-23 मध्ये, अलिगढ मुस्लिम विद्यापीठाला 30 जून 2022 पर्यंत 302.32 कोटी रुपये मिळाले आहेत आणि 9 कोटी रुपये नाहीत, व्हायरल पोस्टमध्ये दावा केला आहे. इतर विद्यापीठांच्या बाबतीतही असेच आहे आणि 2021-22 च्या तुलनेत त्यांच्या निधीचे वाटप मोठ्या प्रमाणात घटले आहे.
आमच्या सहकाऱ्याला दुजोरा देताना, दैनिक जागरणचे अलिगड ब्युरो चीफ मुकेश चतुर्वेदी म्हणाले, “एएमयूला यावर्षी सुमारे 300 कोटी रुपयांचा निधी मिळाला आहे. नऊ कोटींचा आकडा चुकीचा आहे, कारण एवढ्या तुटपुंज्या रकमेतून विद्यापीठ चालवणे शक्य नाही.त्यावर कोणतीही चर्चा झाली नाही.
भ्रामक दाव्यासह व्हायरल पोस्ट शेअर करणाऱ्या युजरचे प्रोफाईल फेसबुकवर जून 2013 पासून सक्रिय आहे.
निष्कर्ष: अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाचा निधी 9 कोटी रुपये कमी केल्याचा दावा खोटा आहे. केंद्र सरकारने लोकसभेत दिलेल्या माहितीनुसार, एएमयूला आतापर्यंत 300 कोटी रुपयांहून अधिक निधी मिळाला आहे. यासोबतच इतर विद्यापीठांच्या निधीतही गेल्या वर्षीच्या तुलनेत मोठी घट झाली आहे. AMU या बाबतीत विशेष अपवाद नाही.
- Claim Review : AMU निधीमध्ये कपात
- Claimed By : Dinesh Sharma
- Fact Check : Misleading
Know the truth! If you have any doubts about any information or a rumor, do let us know!
Knowing the truth is your right. If you feel any information is doubtful and it can impact the society or nation, send it to us by any of the sources mentioned below.
