Fact Check: चीनचा मेंढ्यांच्या शिकारीचा व्हिडिओ व्हायरल, त्याचा संबंध पंतप्रधान मोदींशी जोडला जात आहे

नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): मध्य प्रदेशातील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये दक्षिण आफ्रिकेतील नामिबियातील चित्ता सोडल्यापासून अनेक प्रकारच्या फेक न्यूज, फोटो आणि व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहेत. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या वाढदिवसानिमित्त विदेशी प्राण्याची सेवा करण्यासाठी देशी प्राण्याचा बळी दिल्याचा दावा करत आता १२ सेकंदांचा व्हिडिओ व्हायरल होत आहे. या व्हिडीओमध्ये काही वाघ त्यांच्या समोर कोकरू सोडताना दिसत आहेत. विश्वास न्यूजने व्हायरल झालेल्या पोस्टची चौकशी केली. दावा खोटा निघाला. चीनचा अनेक वर्षे जुना व्हिडिओ कुनोज म्हणून व्हायरल होत असल्याचे आढळून आले.

काय होत आहे व्हायरल?

फेसबुक यूजर मोहन प्‍यारे ने 28 सप्टेंबर रोजी एक वीडियो पोस्ट करून लिहले: वाह मोदी जी वाह अपनी जान शलामत रखने के लिये बेज़ुबान को बली दे दिया।

व्हिडिओमध्ये काही वाघ एका मेंढ्याची शिकार करताना दिसत आहेत. परदेशींच्या सेवेत स्वदेशींचा त्याग, वाढदिवसाच्या हार्दिक शुभेच्छा असे या व्हिडिओवर लिहिले होते.

ह्याला खरे समजून बाकी यूजर्स देखील ह्याला शेअर करत आहेत.

तपास:
विश्वास न्यूजने इनव्हिड टूलच्या मदतीने तपास सुरू केला. सर्वप्रथम, या टूलवर व्हायरल व्हिडिओ अपलोड करून अनेक कीफ्रेम काढण्यात आल्या. त्यानंतर ते यांडेक्स इमेज टूलवर अपलोड करून शोधले गेले. आम्हाला YouTube चॅनेलवर व्हायरल व्हिडिओची मूळ आवृत्ती सापडली. 24 जुलै 2013 रोजी पोस्ट केलेला हा व्हिडिओ हार्बिन टायगर पार्कचा असल्याचे सांगण्यात आले. सायबेरियन वाघांना कोकरू दिले जाते. खालील पूर्ण व्हिडिओ पहा.

विश्‍वास न्यूजने मध्य प्रदेशचे वन्यजीव तज्ज्ञ अजय दुबे यांच्याशी संपर्क साधून तपास पुढे नेला. व्हायरल झालेला व्हिडिओ त्याच्यासोबत शेअर केला. माहिती देताना त्यांनी सांगितले की, व्हिडिओमध्ये दिसणारा प्राणी हा चित्ता नसून वाघ आहे. या वाघांना पाहून ते भारतीय वाघही नाहीत हे स्पष्ट होते. त्यामुळे व्हायरल झालेल्या पोस्टमध्ये तथ्य नाही.

तपासाअंती, भारताचा संदर्भ घेऊन खोटा दावा करून चिनी व्हिडिओ व्हायरल करणाऱ्या युजरची चौकशी करण्यात आली. फेसबुक यूजर मोहन प्यारे यांचे आठशेहून अधिक मित्र आहेत. यापेक्षा जास्त माहिती त्याच्या प्रोफाईलवर आढळली नाही.