Fact Check: नवीन भाभा अणु संशोधन केंद्राचा व्हायरल फोटो एआय-निर्मित आहे

नवी दिल्ली, विश्वास न्यूज- सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर व्हायरल होत असलेल्या एका फोटोमध्ये एका इमारतीवर निर्माण केलेली भगवान शिव यांची मूर्ती दाखवण्यात आली आहे आणि दावा केला जात आहे की, हा भाभा अणु संशोधन केंद्राच्या नवीन डिझाइनचा भाग आहे. अनेक वापरकर्ते त्याला खरा मानून त्यास शेअर करत आहेत.

तथापि, विश्वास न्यूजने या दाव्याची चौकशी केली आणि त्यांना तो खोटा असल्याचे आढळून आले आहे. हा व्हायरल फोटो अस्सल नाही; तर तो आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (एआय) तंत्रज्ञानाचा वापर करून व्युत्पन्न करण्यात आला आहे. असे असूनही, बऱ्याच लोकांनी या चुकीच्या समजुतीने त्यास शेअर करणे सुरू ठेवले आहे की, तो एक अस्सल वास्तुशास्त्रीय प्लॅनचे प्रतिनिधित्व करतो. 

काय होत आहे व्हायरल?

फेसबुक वापरकर्ता अनुज पोरवालने 25 मार्च रोजी हा फोटो शेअर केला होता आणि लिहिले होते की, “नवीन भाभा अणु संशोधन केंद्राचे डिजाइन. डाव्या विचारसरणीच्या लोकांचे ___________ रोमांचित होणार आहे.” वेगवेगळ्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर इतर अनेक वापरकर्त्यांनी अशाच दाव्यांसह हा फोटो शेअर केला आहे.

तपास:

या व्हायरल फोटोचा तपास करण्यासाठी आम्ही नवीन भाभा अणु संशोधन केंद्राच्या डिझाइनशी संबंधित कीवर्डचा वापर करून शोध घेतला. तथापि, आमच्या शोधात संबंधित बातम्या मिळाल्या नाहीत. आमचा तपास पुढे नेत, आम्ही भाभा अणु संशोधन केंद्र (बीएआरसी)च्या अधिकृत वेबसाइटची आणि सोशल मीडिया प्रोफाइलची तपासणी केली, तरीही दाव्याची पुष्टी करणारी कोणतीही माहिती आम्हाला आढळली नाही.

आमचा तपास सुरू ठेवून आम्ही एआय-अॅसिस्टेड पिक्चर-चेकिंग टूल, हाइव्ह मॉडरेशन (Hive Moderation)चा वापर केला. त्याद्वारे हे चित्र एआय-निर्मित असल्याची 99.9% संभाव्यता दर्शविली गेली. पुढील प्रमाणीकरणासाठी, आम्ही इसिटाइ (isitai) नावाचे आणखी एक साधन वापरले, ज्याने या फोटोसाठी एआय निर्मितीची 98.74% शक्यता सुचविली.

अतिरिक्त महत्वाची माहिती गोळा करण्याच्या प्रयत्नात, आम्ही एआय तज्ञ आणि एएलटीआरडी (ALTRD)चे संस्थापक गायत्री अग्रवाल यांच्याशी संपर्क साधला, ज्यांनी सममितीय अनियमितता, प्रकाश विसंगती आणि त्याच्या कृत्रिम स्वरूपाला सूचित करणाऱ्या इतर अपूर्णता या सारखी गुप्त माहिती उघड करणारी चिन्हे नमूद करत, पुष्टी केली की हे चित्र खरोखरच एआय-निर्मित आहे.  या फोटोत भगवान शिवा यांची मूर्ती, इमारती, झाडे आणि वनस्पतींची उपस्थिती त्याच्या एआय उत्पत्तीला आणखी दृढ करतात.

अखेरीस, आम्ही ही पोस्ट शेअर करणाऱ्या वापरकर्त्याचे प्रोफाइल तपासले आणि तो कानपूरचा रहिवासी असल्याचे उघड झाले.

निष्कर्षः नवीन भाभा अणु संशोधन केंद्राच्या डिझाइनचे प्रतिनिधित्व करण्याच्या दाव्यांसह व्हायरल होत असलेला फोटो खरा नाही. त्याऐवजी, तो एआय साधनाचा वापर करून तयार केला गेला आहे. ‘विश्वास न्यूज’ने केलेल्या तपासात हा दावा खोटा असल्याची पुष्टी केली गेली आहे.

टॅग्स

• AI Generated
• AI Image
• Bhabha Atomic Research Center