Fact Check: शाकाहारी अंड्यांच्या नावावर व्हायरल होत आहे चुकीच्या संदर्भात संजय राऊत ह्यांचा अपूर्ण व्हिडिओ

नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): 17 सेकंदाचा एक व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. यामध्ये शिवसेना नेते संजय राऊत संसदेत बोलताना दिसत आहेत. या व्हिडिओमध्ये तो शाकाहारी अंड्याबद्दल बोलताना दिसत आहे. असे संजय राऊत यांनी म्हटल्याचा दावा करत सोशल मीडिया यूजर्स हा व्हिडिओ व्हायरल करत आहेत. हा व्हिडिओ शेअर करून सोशल मीडिया यूजर्स संजय राऊत यांची खिल्ली उडवत आहेत. या क्लिपच्या निमित्ताने काही यूजर्स त्याची खिल्ली उडवत आहेत.

विश्वास न्यूजने व्हायरल झालेल्या पोस्टची चौकशी केली. ते दिशाभूल करणारे असल्याचे सिद्ध झाले. वास्तविक संजय राऊत हे कृषी विद्यापीठातील लोकांचा हवाला देऊन सांगत होते, मात्र सोशल मीडियावर चुकीचा संदर्भ देऊन अपूर्ण व्हिडिओ व्हायरल झाला.

काय होत आहे व्हायरल?

फेसबुक यूजर शाह केतन ने 11 जुलै रोजी संजय राऊत ह्यांचा एक व्हिडिओ पोस्ट करून लिहले: ‘शाकाहारी अंडा इस महा ज्ञानी से सुनिए।’

वस्तुस्थिती तपासण्याच्या हेतूने, पोस्टमध्ये लिहिलेल्या गोष्टी जसेच्या तसे येथे मांडल्या आहेत. या पोस्टचा आर्काइव्ह व्हर्जन इथे क्लिक करून बघू शकतो. इतर अनेक ऊजर्स देखील ते वेगवेगळ्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर समान आणि समान दाव्यांसह शेअर करत आहेत.

तपास:

विश्वास न्यूजने व्हायरल व्हिडिओ काळजीपूर्वक पाहिला. यामध्ये वन इंडियाचा लोगो पाहिला. व्हिडिओ आणि लोगोच्या आधारे, आम्ही Google मध्ये संबंधित कीवर्डसह मूळ व्हिडिओ शोधण्यास सुरुवात केली. वन इंडिया हिंदीच्या YouTube चॅनेलवर आम्हाला मूळ व्हिडिओ सापडला. ते 16 जुलै 2019 रोजी अपलोड केले होते. हा व्हिडीओ पूर्ण ऐकल्यानंतर संजय राऊत हरियाणातील एका कृषी विद्यापीठातील काही लोकांना भेटल्यानंतर संसदेत बोलत होते, हे समजले. असे नाही की ते स्वतः शाकाहारी अंड्यांबाबत मत व्यक्त करत होते. 4:57 पासून व्हिडिओ पाहताना योग्य संदर्भ समजू शकतो.

या व्हिडिओमध्ये संजय राऊत म्हणतात: “काही दिवसांपूर्वी माझ्याकडे हरियाणामध्ये चौधरी चरण सिंग होते, एक कृषी विद्यापीठ जे संशोधन कार्य करते. तिथून काही लोक आले. त्यांनी सांगितले की आम्ही आयुर्वेदिक अंड्याचे संशोधन केले आहे. तुला माहीत नाही हे आयुष मंत्रालयाच्या निदर्शनास यावे. त्यात काय आहे. विद्यापीठात आमचा पोल्ट्री फार्म आहे, आम्ही त्या कोंबडीला फक्त हर्बल खायला देतो. म्हणजे लवंग असो, तीळ असो वा मुसळी असो. त्यापासून जी अंडी तयार केली जाते, ती पूर्णपणे शाकाहारी आणि आयुर्वेदिक अंडी आहे, असा आमचा विश्वास आहे.” पूर्ण व्हिडिओ इथे पाहू शकता. वन इंडियाच्या फेसबुक पेजवरही हा व्हिडिओ पाहता येईल.

या व्हायरल व्हिडिओबाबत विश्वास न्यूजने महाराष्ट्रातील नागपूर येथील एएनआयचे करस्पॉन्डन्ट सौरभ जोशी यांच्याशी संपर्क साधला. त्यांनी सांगितले की, संजय राऊत यांचा हा व्हिडिओ जुना आणि अपूर्ण आहे. या व्हिडीओमध्ये ते शाकाहारी अंडी बनवण्याबाबत बोलत नव्हते तर एका कृषी विद्यापीठातील लोकांबद्दल बोलत होते, ज्यांनी त्यांना अशा अंड्यांची माहिती दिली होती.

तपासाअंती दिशाभूल करणारी पोस्ट करणाऱ्या युजरची चौकशी करण्यात आली. सोशल स्कॅनिंगमध्ये हे फेक अकाउंट असल्याचे समोर आले. या खात्यात कोणतीही विशिष्ट माहिती देण्यात आलेली नाही.

निष्कर्ष: विश्वास न्यूजच्या तपासात संजय राऊत यांच्याशी संबंधित व्हायरल झालेली पोस्ट दिशाभूल करणारी ठरली. त्यांच्या विरोधात अपप्रचार करण्याच्या हेतूने त्यांच्या भाषणाचा अपूर्ण भाग चुकीचा संदर्भ देऊन व्हायरल करण्यात आला.

टॅग्स

• Fact Check
• fake news
• Sanjay Raut
• Shiv Sena
• Vegetarian Eggs