Fact Check: शिक्षा मंत्रालयाद्वारे नाही चालवली जात आहे फ्री स्मार्टफोन योजना, व्हायरल मेसेज खोटा

नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): सोशल मीडियावर एक लिंक शेअर करून, शिक्षण मंत्रालयाच्या मोफत स्मार्टफोन योजनेअंतर्गत सर्व तरुणांना मोफत स्मार्टफोन दिला जात असल्याचा दावा केला जात आहे. हा मेसेज फेक असल्याचे विश्वास न्यूजला आढळले. अशी कोणतीही योजना मोदी सरकार चालवत नाही. त्याचा वापर वापरकर्त्यांचा डेटा गोळा करण्यासाठी केला जात आहे. फेक मेसेजसह फिशिंग लिंक व्हायरल केली जात आहे.

काय होत आहे व्हायरल?
फेसबुक यूजर Bijenti Sharubam ने लिंक शेअर करून कॅप्शन मध्ये लिहले: “भारत सरकार सभी छात्रों को मुफ्त स्मार्टफोन दे रही है…मुफ़्त स्मार्टफ़ोन वितरण आज से शुरू! मुफ़्त मोबाइल पाने के लिए अभी अपना नाम रजिस्टर करें।”

पोस्ट चा आर्काइव्ह व्हर्जन इथे बघा.

तपास:
दाव्याची सत्यता जाणून घेण्यासाठी विश्वास न्यूजने सर्वप्रथम पोस्टमध्ये दिलेली लिंक तपासण्यास सुरुवात केली. लिंकवर क्लिक केल्यावर आमच्यासमोर एक ब्लॉग वेबसाइट उघडली. ज्यावर लिहिले होते की तुम्हाला स्मार्टफोन हवा असेल तर दिलेल्या फॉर्मवर नोंदणी करा. जेव्हा आम्ही नोंदणीवर क्लिक केले तेव्हा आम्हाला नाव आणि शैक्षणिक स्तर प्रविष्ट करण्यास सांगितले गेले. ही माहिती भरल्यानंतर, आम्हाला व्हाट्सअँप जास्तीत जास्त लोकांसोबत ही लिंक शेअर करण्यास सांगण्यात आले.

आमच्या आतापर्यंतच्या तपासात, हे स्पष्ट झाले आहे की पोस्टमध्ये दिलेली लिंक आणि फॉर्म दोन्ही बनावट आहेत कारण कोणत्याही सरकारी पोर्टलने WhatsApp द्वारे फॉर्म शेअर करण्यास सांगितले नाही. यानंतर आम्ही ही योजना शिक्षण मंत्रालयाच्या अधिकृत वेबसाइटवर शोधली, परंतु अशी कोणतीही योजना आम्हाला आढळली नाही. मंत्रालयाच्या ट्विटर हँडलवर अशा कोणत्याही योजनेचे ट्विट नाही.

Tweets by EduMinOfIndia

आम्ही सखोल पुष्टीकरणासाठी Department of Social Justice & Empowerment चे मीडिया को-ऑर्डिनेटर Shiv Prasad यांच्याशी संपर्क साधला. त्यांनी आम्हाला सांगितले की व्हायरल दावा खोटा आहे. शासनाकडून अशी कोणतीही योजना राबविली जात नाही.

आम्ही ही व्हायरल लिंक सायबर सुरक्षा तज्ज्ञ आयुष भारद्वाज यांनाही पाठवली आहे. त्याने ही लिंक तपासली आणि सांगितले की ही क्लिकबेट लिंक आहे आणि त्यावर आपली वैयक्तिक माहिती शेअर केल्याने तो चोरीला जाण्याचा धोका आहे. आयुषच्या मते, असे क्लिकबेट तुमच्या मोबाइलवर पाठवून मालवेअरवर नियंत्रण मिळवता येते. वैयक्तिक माहिती चोरली जाऊ शकते आणि डीप वेबवर विकली जाऊ शकते (डीप वेब हॅकर्स आणि सायबर फसवणूक करणारे वापरतात). तुमचे eWallet हॅक करून तुमचे आर्थिक नुकसान देखील होऊ शकते.

शेवटी आम्ही पोस्ट शेअर केलेल्या यूजर Bijenti Sharubam, ह्यांचे प्रोफाइल स्कॅन करण्यास सुरुवात केली. आम्हाला कळले की यूजर समान फिशिंग लिंक्स शेअर करत आहे. प्रोफाइलवर दिलेल्या माहितीनुसार, युजर मणिपूरचा रहिवासी आहे.

निष्कर्ष: स्मार्टफोन योजनेच्या नावाने व्हायरल झालेला मेसेज बनावट असल्याचे विश्वास न्यूजला आढळून आले. अशी कोणतीही योजना मोदी सरकार चालवत नाही. त्याचा वापर वापरकर्त्यांचा डेटा गोळा करण्यासाठी केला जात आहे. फेक मेसेजसह फिशिंग लिंक व्हायरल केली जात आहे.

टॅग्स

• Fact Check
• fake news
• free smartphone