विश्वास न्यूजच्या तपासात 2000 च्या नोटेमध्ये चिप असलेला व्हायरल व्हिडिओ बनावट असल्याचे सिद्ध झाले. खरे तर एका वृत्तवाहिनीच्या तपासाचा व्हिडिओ खोट्या आणि बनावट संदर्भांसह व्हायरल होत आहे.
नवी दिल्ली (विश्वास न्यूज): देशात नोटाबंदीला पाच वर्षे पूर्ण झाली आहेत. दरम्यान, सोशल मीडियावर एक व्हिडिओ व्हायरल होत आहे. यामध्ये एका वृत्तवाहिनीची अँकर दोन हजारांच्या नव्या नोटेबाबत बोलताना दिसते. विश्वास न्यूजने व्हायरल झालेल्या पोस्टची सविस्तर चौकशी केली असता ती बनावट असल्याचे समजले. एबीपी न्यूजच्या जुन्या फॅक्ट चेक बातम्यांच्या व्हिडिओचा काही भाग खोट्या दाव्यांसह व्हायरल केला जात आहे.
काय होत आहे व्हायरल?
फेसबुक यूजर मृत्युंजय शाह ने 8 नोव्हेंबर एक व्हिडिओ अपलोड केला आणि दावा केला: ‘#नोटबंदी की #बरसी पर #रोमाना का #ज्ञान नहीं सुना तो क्या #खाक सुना…’
फेसबुक पोस्टचा मजकूर येथे लिहिल्याप्रमाणे आहे. त्याची आर्काइव्ह व्हर्जन इथे पहा. हे खरे असल्याचे गृहीत धरून, इतर वापरकर्ते देखील खोटे दावे करून व्हायरल करत आहेत.
तपास:
विश्वास न्यूजने एबीपी न्यूजच्या अँकर रोमना इसार खानचे सोशल मीडिया अकाउंट स्कॅन करण्यास सुरुवात केली तेव्हा आम्हाला ट्विटर हँडलवर एक ट्विट सापडले. 8 नोव्हेंबरला केलेल्या या ट्विटमध्ये त्यांनी ट्विटर इंडियाकडे एका यूजरची तक्रार केली. त्यात त्यांनी लिहिले आहे की, त्यांचा एक व्हिडिओ एडिट करून खोटी माहिती पसरवली जात आहे. आम्हाला ट्विटमध्ये मूळ बातमीची लिंकही मिळाली आहे.
एका दुसऱ्या ट्विट मध्ये तिने लिहले: ये लोग एजेंडे के तहत खबर कांट छांट कर जानबूझकर शेयर करते हैं। इन्हें सच से सरोकार नही !! जबकि तथ्य यही है कि #ViralSach शो में @nikhildubei @rashmini1985 हमने नोट मे चिप वाले दावे की पड़ताल कर बताया था कि #नोटमेनैनोचिप का #दावाझूठा।
ट्विटमध्ये दिलेल्या बातमीच्या लिंकवर क्लिक केल्यावर आम्हाला कळले की व्हायरल होत असलेली क्लिप प्रत्यक्षात एबीपीच्या व्हायरल सच खबरचा एक छोटासा भाग आहे. हे चुकीचे संदर्भ देऊन व्हायरल केले जात आहे. हे व्हायरल सत्य 15 नोव्हेंबर 2016 रोजी झाले होते.
अधिक तपास करत विश्वास न्यूजने एबीपी न्यूजच्या वरिष्ठ संपादकाशी संपर्क साधला. त्यांनी सांगितले की व्हायरल क्लिप संपादित केली आहे. हे चुकीचे संदर्भ देऊन व्हायरल केले जात आहे.
आता आम्हाला हे जाणून घ्यायचे होते की बनावट पोस्ट करणारा वापरकर्ता कोण आहे. फेसबुक यूजर मृत्युंजय शाहच्या सोशल स्कॅनिंगमध्ये असे दिसून आले की युजरने डिसेंबर 2017 मध्ये त्याचे अकाउंट तयार केले होते. त्याला चार हजारांहून अधिक लोक फॉलो करतात. वापरकर्ता हथुआचा रहिवासी आहे.
निष्कर्ष: विश्वास न्यूजच्या तपासात 2000 च्या नोटेमध्ये चिप असलेला व्हायरल व्हिडिओ बनावट असल्याचे सिद्ध झाले. खरे तर एका वृत्तवाहिनीच्या तपासाचा व्हिडिओ खोट्या आणि बनावट संदर्भांसह व्हायरल होत आहे.
Knowing the truth is your right. If you have a doubt on any news that could impact you, society or the nation, let us know. You can share your doubts and send you news for fact verification on our mail ID contact@vishvasnews.com or whatsapp us on 9205270923