Fact Check: આ તસવીર કરાચીના ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ની નથી, AI તસવીર થઈ વાયરલ

નવી દિલ્હી (વિશ્વાસ ન્યૂઝ) હાલમાં જ પાકિસ્તાનના કરાચીમાં ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ ખોલ્યા બાદ લૂંટનો મામલો સામે આવ્યો હતો અને ત્યારથી સોશિયલ મીડિયા પર એક તસવીર વાયરલ થઈ રહી છે. વાયરલ ફોટોમાં એક ઈમારત દેખાઈ રહી છે જેના પર ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ લખેલું છે અને નજીકમાં લોકોની ભીડ અને ઘણો કચરો દેખાય છે. ઘણા યુઝર્સ વાયરલ તસવીરને વાસ્તવિક માનીને ફેલાવી રહ્યા છે.

વિશ્વાસ ન્યૂઝે તેની તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે જે તસવીર વાયરલ થઈ રહી છે તે કરાચીના ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ની નથી. આ તસવીર AI એટલે કે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ ની મદદથી તૈયાર કરવામાં આવી છે.

શું છે વાયરલ પોસ્ટમાં?

વાયરલ પોસ્ટ શેર કરતી વખતે, ફેસબુક યુઝરે લખ્યું, “ભિખારીઓએ એવું વિચારીને બધું લૂંટી લીધું કે ભંડારાનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. ઈતિહાસમાં ક્યારેય કોઈ શોપિંગ મોલનું આટલું ભવ્ય ઉદઘાટન થયું નથી.

પોસ્ટનું આર્કાઇવ કરેલ સંસ્કરણ અહીં જુઓ

તપાસ

તપાસ શરૂ કરતાં, સૌ પ્રથમ અમે વાયરલ તસવીરને ધ્યાનથી જોઈ. ફોટામાં ઘણી ખામીઓ દેખાતી હતી. ઈમારત પર અંગ્રેજીમાં ગારબલ્ડ સ્ટાઈલમાં ‘ડ્રીમ બજાર’ લખેલું જોવા મળ્યું હતું. તે જ સમયે, બિલ્ડિંગમાં લગાવવામાં આવેલ અરીસો પણ વિચિત્ર લાગે છે. આ સિવાય તસવીરમાં દેખાતી ભીડમાં એક અસ્પષ્ટતા છે અને હાથ-પગનું બંધારણ પણ થોડું અલગ દેખાય છે. આ બધી ખામીઓ જોયા પછી, અમને એઆઈ દ્વારા વાયરલ તસવીર બનાવવામાં આવી હોવાની સંભાવના મળી.

આ પાયા પર, અમે અમારી તપાસ આગળ વધારી અને વાયરલ ફોટોને AI ફોટો ચેકિંગ ટૂલ Hive Moderation પર અપલોડ કર્યો. અહીં આપેલા પરિણામો અનુસાર, AI દ્વારા આ ચિત્ર બનાવવાની સંભાવના 99.9 ટકા છે.

તપાસને આગળ લઈ જતા, અમે બીજા સાધનનો ઉપયોગ કર્યો, હગીંગ ફેસ. આ ટૂલે એમ પણ કહ્યું કે આ ચિત્ર આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સની મદદથી બનાવવામાં આવ્યું છે. ટૂલ અનુસાર, 79 ટકા ઈમેજ એઆઈની મદદથી બનાવવામાં આવી છે.

અત્યાર સુધીની તપાસમાં સ્પષ્ટ થયું હતું કે વાયરલ ફોટો એઆઈ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો. જો કે, જ્યારે અમે કરાચીમાં ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ વિશે સર્ચ કર્યું, તો અમને કેટલાક સમાચાર મળ્યા, જે મુજબ આપવામાં આવેલી માહિતી એ છે કે લોકોને આકર્ષવા માટે, કરાચીના ગુલિસ્તાન-એ-જોહર વિસ્તારમાં આવેલા ડ્રીમ બજાર મોલમાં મોટા-મોટા મોટી ઓફરો આપવામાં આવી હતી. ઓફર જોઈને મોલની બહાર મોટી સંખ્યામાં લોકો એકઠા થઈ ગયા હતા. ભીડનું કદ જોઈને મોલના કર્મચારીઓએ દુકાનના દરવાજા બંધ કરી દીધા હતા. આ જોઈને ભીડ ગુસ્સે થઈ ગઈ. લોકોએ બળજબરીથી દરવાજા તોડી નાખ્યા. મોલનો સ્ટાફ પણ બેકાબૂ ભીડને સંભાળવામાં અસમર્થ જણાતો હતો.

31 ઓગસ્ટ, 2024ના રોજ પાકિસ્તાનની અજરક ટીવી નામની યુટ્યુબ ચેનલ પર અપલોડ કરાયેલા એક વીડિયોમાં ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ની બહારનું લોકેશન જોવા મળ્યું હતું. વાયરલ તસવીરમાં આ લોકેશન સીનથી બિલકુલ અલગ દેખાય છે.

વાયરલ ફોટો સંબંધિત પુષ્ટિ માટે, અમે પાકિસ્તાની પત્રકાર આદિલ અલીનો સંપર્ક કર્યો અને તેમની સાથે વાયરલ પોસ્ટ શેર કરી. તેણે અમને પુષ્ટિ આપી કે આ ફોટો કરાચીના ડ્રીમ બજાર મોલનો નથી.

આ તસવીર અંગે કરાચીના પત્રકાર બબ્બર જાલંધરી કહે છે કે આ ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ની વાસ્તવિક તસવીર નથી.

ફેક પોસ્ટ શેર કરનાર ફેસબુક પેજના સોશિયલ સ્કેનિંગ દરમિયાન અમને જાણવા મળ્યું કે આ પેજ પહેલા પણ ઘણી વખત નકલી પોસ્ટ ફેલાવી ચૂક્યું છે.

निष्कर्ष: વિશ્વાસ ન્યૂઝે તેની તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે જે તસવીર વાયરલ થઈ રહી છે તે કરાચીના ‘ડ્રીમ બજાર મોલ’ની નથી. આ તસવીર AI એટલે કે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ ની મદદથી તૈયાર કરવામાં આવી છે.

ટેગ્ઝ

• Artificial Intelligence