Fact Check: આતશબાજી આ વીડિયો દિલ્હીનો નથી

નવી દિલ્હી, (વિશ્વાસ ન્યૂઝ). આ દિવસોમાં સોશિયલ મીડિયા પર એક વીડિયો વાયરલ થઈ રહ્યો છે, જેમાં ફટાકડા જોવા મળી રહ્યા છે. વીડિયો શેર કરીને દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે તે ફટાકડા પર પ્રતિબંધ વચ્ચે દિલ્હીમાં દિવાળીની ઉજવણીનો વીડિયો છે. અમને અમારી તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે દાવો ભ્રામક છે. આ વીડિયો દિવાળી સેલિબ્રેશનનો નથી પરંતુ ઈટાલીમાં નવા વર્ષની ઉજવણીનો જૂનો વીડિયો છે.

શું છે આ વાયરલ પોસ્ટ?

ફેસબુક યુઝર Vishnu Adhiyogi ને વીડિયો શેર કર્યો છે અને લખ્યું છે કે “Happy Diwali MiLords……….Well done Delh.”

આ પોસ્ટનું આર્કાઇવ વર્ઝન અહીં જોઈ શકશો

તપાસ

વાયરલ પોસ્ટને તપાસવા માટે, અમે પહેલા વાયરલ વીડિયોના સ્ક્રીન ગ્રેબ પર ગૂગલ રિવર્સ ઇમેજ સર્ચ કર્યું. અમને આ વીડિયો દેખાઈ રહેલી આતશબાજી Turning Point USA નામની યૂટ્યુબ ચેનલ પર મળ્યો, જે 4 જાન્યુઆરી, 2021ના રોજ અપલોડ કરવામાં આવ્યો હતો. ડિસ્ક્રિપ્શનમાં લખ્યું હતું કે “NAPLES, ITALY COMPLETELY DEFIES MAYOR’S FIREWORK BAN DUE TO COVID” અનુવાદ “નેપલ્સ, ઇટાલીએ કોવિડને કારણે મેયરના ફટાકડા પરતના પ્રતિબંધને સંપૂર્ણ રીતે નકારી કાઢ્યો”

વિશ્વાસ ન્યૂઝને જ્હોન હોપકિન્સ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર સ્ટીવ હેન્ક દ્વારા 03 જાન્યુઆરી, 2022ના રોજ અપલોડ કરવામાં આવેલ આ વીડિયો પણ જોવા મળ્યો હતો. ટ્વીટમાં લખ્યું હતું કે,, “The Mayor of Naples, Italy cited COVID as the reason to ban fireworks on New Year’s Eve. But, the Neapolitan were having none of it. Watch as fireworks light up the Italian night this past NYE:”

અનુવાદ- “નેપલ્સના મેયર, ઇટાલીએ નવા વર્ષની પૂર્વ સંધ્યાએ ફટાકડા ફોડવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો અને કોવિડનો ઉલ્લેખ કર્યો, પરંતુ આ પ્રતિબંધની અવગણના કરવામાં આવી. આ નવા વર્ષની પૂર્વ સંધ્યાએ આ આતશબાજી જોવા મળી હતી.”

હવે સ્પષ્ટ થઈ ગયું હતું કે આ વીડિયો દિલ્હીનો નહીં પણ ઈટાલીનો છે અને જૂનો છે. પરંતુ હવે આપણે જોયું કે દિલ્હીમાં દિવાળીનો માહોલ કેવો હતો.

તમને જણાવી દઈએ કે દિલ્હીમાં વાયુ પ્રદૂષણના સ્તરને ઘટાડવા માટે ફટાકડાના વેચાણ, ખરીદી અને ફોડવા પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો છે. જો કે, અમને આવા ઘણા અહેવાલો મળ્યા, જેમાં જણાવાયું હતું કે કેવી રીતે આ નિયમનો ભંગ કરવામાં આવ્યો હતો.

english.jagran.com/ ના સમાચાર મુજબ દિલ્હીમાં ઘણી જગ્યાએ આ નિયમનું ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું હતું.

www.ndtv.com અને timesofindia.indiatimes.com ના અહેવાલમાં એવું જણાવાયું હતું કે દિલ્હીમાં આ નિયમનું ચુસ્તપણે પાલન કરવામાં આવ્યું ન હતું અને દિવાળીના બીજા દિવસે દિલ્હીની હવાની ગુણવત્તા ‘ખૂબ જ નબળી’ હોવાનું જણાયું હતું.

આ અંગે અમે દૈનિક જાગરણના દિલ્હીના રિપોર્ટર ગૌતમનો સંપર્ક કર્યો હતો. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે દિલ્હીમાં પ્રતિબંધ હોવા છતાં, ઘણી જગ્યાએ નિયમોનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી, જેના કારણે દિવાળી પછી શહેરમાં હવાની ગુણવત્તા ‘ખૂબ જ ખરાબ’ થઈ ગઈ છે.

આ વાયરલ વીડિયો શેર કરનાર KAMLESH..KAYASTH.. & FRIENDS INDIA નું એકાઉન્ટ સ્કેન કર્યું. અહીં ઉપલબ્ધ માહિતી અનુસાર, આ પેજના 62000 સભ્યો છે.

નિષ્કર્ષ: અમને અમારી તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે દાવો ભ્રામક છે. આ વીડિયો દિવાળી સેલિબ્રેશનનો નથી પરંતુ ઈટાલીમાં નવા વર્ષની ઉજવણીનો જૂનો વીડિયો છે.