Fact Check: उद्धव ठाकरे यांनी मुघल शासक औरंगजेबाला न म्हणता शहीद सैनिकाला भाऊ म्हटले, क्लिप एडिट

नई दिल्ली (विश्वास न्यूज)। महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांच्या भाषणाचा काही भाग सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे. उद्धव ठाकरे यांनी औरंगजेबाला आपला भाऊ म्हटले आहे, असा दावा केला जात आहे. सोशल मीडियावर अनेक युजर्स ही क्लिप व्हायरल करून उद्धव ठाकरेंवर निशाणा साधत आहेत. विश्वास न्यूजने याची चौकशी केली. उद्धव ठाकरे यांच्या भाषणाचा एक अंश कापून खोटा दावा करून व्हायरल केल्याचे निदर्शनास आले. खरे तर, उद्धव ठाकरे काश्मीरमध्ये शहीद झालेले भारतीय जवान, औरंगजेब यांच्याबद्दल बोलत होते. पण काही लोकांनी या अपूर्ण व्हिडिओचा संबंध मुघल शासक औरंगजेबाशी जोडला आहे.

काय व्हायरल होत आहे

मिलिंद दीक्षित या फेसबुक युजर ने 28 फेब्रुवारीला एक व्हिडिओ क्लिप पोस्ट करत लिहिले की, औरंगजेब माझा भाऊ होता, असे बोलले महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री,उद्धव ठाकरे होते.”

https://twitter.com/ManavHindu_2/status/1630137614027173890

ही पोस्ट खरी मानून, इतर युजर्सही ती व्हायरल करत आहेत. त्याची संग्रहित आवृत्ती येथे पाहता येईल.

तपासणी

विश्वास न्यूजने तपास पुढे नेत असताना, सर्वप्रथम इन्व्हिड टूलद्वारे व्हायरल व्हिडिओच्या अनेक कीफ्रेम्स काढून टाकल्या. मग त्यांनी गुगल लेन्सच्या मदतीने सर्च करायला सुरुवात केली. उद्धव ठाकरे यांच्या फेसबुक पेजवर आम्हाला मूळ व्हिडिओ सापडला. 19 फेब्रुवारी रोजी, एका कार्यक्रमादरम्यान त्यास फेसबुकवरून लाईव्ह करण्यात आले होते. व्हायरल झालेला व्हिडिओ हा, त्याच लाइव्हचा अपूर्ण आणि एडिट केलेला भाग आहे.

या व्हिडिओमध्ये उद्धव ठाकरे यांना 32 मिनिटांनंतर असे म्हणताना ऐकले जाऊ शकते की, “काश्मीरमध्ये एक आमचा स्वतःचा सैनिक होता. कुटुंबाला भेटण्यासाठी तो सुट्टीवर घरी जात होता. तो आता सुट्टी घेऊन एकटाच जात असल्याचे दहशतवाद्यांना समजताच, हलालसाठी त्याचे मध्येच अपहरण करण्यात आले. काही दिवसांनी त्याचा छिन्नविछिन्न मृतदेह कुठेतरी सापडला. तो सैनिक आमचा स्वतःचा होता की नाही? ज्याने देशासाठी बलिदान दिले आहे. आता मी म्हणतो तो माझा भाऊ होता. तुम्ही म्हणाल की, पण तुम्हाला नाव माहित आहे का? त्याचे नाव औरंगजेब होते. तो धर्माने मुस्लीम असेल, हो, होता. पण त्याने आपल्या देशासाठी बलिदान दिले. जिला भारतमाता म्हणतात, तिच्यासाठी स्वतःचा जीव देखील दिला. मग तो आपला भाऊ नव्हता का? तो आपलाच भाऊ होता.”

संपूर्ण व्हिडिओ येथे पाहता येईल. उद्धव ठाकरे प्रमुख पाहुणे म्हणून मुंबईतील अंधेरी येथे उत्तर भारतीय समाजातील लोकांशी संवाद साधत होते.

तपासाच्या दरम्यान एबीपी लाईव्हच्या वेबसाईटवर एक बातमीही सापडली. यात सांगण्यात आले की, “महाराष्ट्राचे माजी मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे गेल्या आठवड्यात उत्तर भारतीय समाजाच्या एका कार्यक्रमाला उपस्थित होते. राजकीय पराभवानंतर ठाकरे सातत्याने मुंबईतील उत्तर भारतीय समाजातील दिग्गजांशी संपर्क साधून त्यांच्या कार्यक्रमांना हजेरी लावत आहेत. संपूर्ण कथा इथे वाचता येईल. भास्कर हिंदीच्या वेबसाईटवरही ही बातमी वाचता येईल.

विश्‍वास न्यूजने तपास पुढे नेत राज्यसभेच्या सदस्या प्रियांका चतुर्वेदी यांच्याशी संपर्क साधला. त्यांच्यासोबत व्हायरल पोस्ट शेअर केली. उद्धव ठाकरे हे भारतीय लष्कराचे शहीद जवान औरंगजेब यांच्याविषयी बोलत होते, पण काही लोकांनी हा व्हिडिओ एडिट करून, खोटा दावा करून त्यास व्हायरल केले.

तपासाच्या अंतिम टप्प्यात फेसबुक युजर मिलिंद दीक्षित याच्या अकाऊंटची तपासणी करण्यात आली. यात युजरचे 541 मित्र असल्याचे समोर आले आहे. हा युजर अनेक फेसबुक ग्रुपवर अॅक्टिव्ह असतो.

निष्कर्ष: विश्वास न्यूजच्या तपासात उद्धव ठाकरे यांच्याबद्दल व्हायरल होत असलेला दावा खोटा असल्याचे सिद्ध झाले. त्यांच्या भाषणाचा काही भाग कापून खोटा दावा करून व्हायरल करण्यात आला. उद्धव ठाकरे मुघल शासक औरंगजेबाबद्दल बोलत नव्हते, तर भारतीय लष्कराचे जवान औरंगजेब यांच्याबद्दल बोलत होते.

टॅग्स

• Aurangzeb
• Uddhav Thackeray
• viral video