હકીકત તપાસ: કોવિડ XBB વેરિઅન્ટને લગતી ભ્રામક પોસ્ટ સોશિયલ મીડિયા પર થઈ વાયરલ
- By: Devika Mehta
- Published: Dec 30, 2022 at 12:33 PM
નવી દિલ્હી (વિશ્વાસ ન્યૂઝ): ચીનમાં કોરોના રોગચાળો સતત તબાહી મચાવી રહ્યો છે. વૈજ્ઞાનિકોનો દાવો છે કે કોરોના XBBનું નવું વેરિઅન્ટ ત્યાં તબાહી મચાવી રહ્યું છે. આને લગતા ઘણા વીડિયો પણ સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ રહ્યા છે. જેમાં હોસ્પિટલોમાં દર્દીઓની ભીડ જોવા મળી રહી છે. એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે Omicron XBB વેરિઅન્ટ ડેલ્ટા વેરિઅન્ટ કરતાં પાંચ ગણું વધુ ખતરનાક છે. જેના કારણે ભારતમાં દર્દીઓની સંખ્યા ઘણી વધી ગઈ હતી અને હજારો લોકોએ જીવ પણ ગુમાવ્યા હતા. સોશિયલ મીડિયા પર એક પોસ્ટ વાયરલ થઈ રહી છે. જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે Omicron XBB વેરિઅન્ટ એટલો ખતરનાક છે કે તેને RT-PCR ટેસ્ટ દ્વારા શોધી શકાતો નથી અને તેમાં કોઈ ચોક્કસ લક્ષણો નથી. આવી સ્થિતિમાં તેનાથી સંક્રમિત થવાથી બચવું મુશ્કેલ છે. લોકો સત્ય જાણ્યા વિના આ પોસ્ટને ઝડપથી શેર કરી રહ્યા છે.
વિશ્વાસ ન્યૂઝે તેની તપાસમાં આ દાવો ખોટો હોવાનું બહાર આવ્યું છે. આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે 22 ડિસેમ્બર 2022 ના રોજ એક ટ્વીટમાં પોસ્ટને ‘ખોટી’ ગણાવી હતી.
શું છે વાયરલ પોસ્ટમાં ?
ફેસબુક યુઝર રાધા રાનીએ ફેસબુક પર એક લાંબી સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ શેર કરી. જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો કે, કોવિડ-ઓમિક્રોન XBB ડેલ્ટા વેરિઅન્ટ કરતાં પાંચ ગણો વધુ ખતરનાક છે અને ડેલ્ટા કરતાં વધારે મૃત્યુદર છે.
પોસ્ટનું આર્કાઇવ કરેલ સંસ્કરણ અહીં ક્લિક કરીને જોઈ શકો છો.
તપાસ
વાયરલ દાવાની સત્યતા જાણવા માટે અમે સંબંધિત કીવર્ડ્સ સાથે સોશિયલ મીડિયા સર્ચ કરવાનું શરૂ કર્યું. આ સમય દરમિયાન અમને દાવા સંબંધિત કોઈ અધિકૃત રિપોર્ટ પ્રાપ્ત થયો નથી. જો કે યુનિવર્સિટી ઓફ વોશિંગ્ટનની ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર હેલ્થ મેટ્રિક્સ એન્ડ ઈવેલ્યુએશન (IHME)ના સંશોધન મુજબઆ પ્રકાર ઓમિક્રોન કરતાં વધુ ઝડપથી ટ્રાન્સફર થાય છે.
અમે વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનની વેબસાઈટ તપાસવાનું શરૂ કર્યું. આ દરમિયાન અમને XBB વેરિઅન્ટને લગતી 27 ઓક્ટોબર, 2022ની પ્રેસ રિલીઝ મળી. રિપોર્ટ અનુસાર XBB સબ-વેરિઅન્ટ અંગે સંશોધન ચાલી રહ્યું છે. હવે તેના વિશે વધુ કહી શકાય નહીં. કારણ કે તેના વિશે વધુ ડેટા અથવા માહિતી ઉપલબ્ધ નથી. જો કે પ્રારંભિક પરીક્ષણો દર્શાવે છે કે આ પ્રકારો Omicron કરતાં વધુ ઝડપથી ટ્રાન્સફર થાય છે.
વધુ તપાસ માટે અમે પોસ્ટમાં એક પછી એક દાવાઓ તપાસવાનું નક્કી કર્યું.
વાયરલ મેસેજના અગાઉના દાવાની સત્યતા જાણવા માટે અમે ડૉ. નિખિલ મોદી, ક્રિટિકલ કેર મેડિસિન અને પલ્મોનોલોજિસ્ટનો સંપર્ક કર્યો. જેઓ દિલ્હીના સરિતા વિહારમાં ઈન્દ્રપ્રસ્થ એપોલો હોસ્પિટલ્સમાં પણ પ્રેક્ટિસ કરે છે. તેણે અમને કહ્યું, સોશિયલ મીડિયા પર ફેલાવવામાં આવી રહેલી આ માહિતી ખોટી છે. આ વેરિઅન્ટ વિશે વધુ કહેવું મુશ્કેલ છે. કારણ કે હાલમાં આ વેરિઅન્ટ વિશે વધારે માહિતી અને ડેટા નથી. અત્યાર સુધી આ વેરિઅન્ટને લગતા કોઈ ગંભીર અને વિશિષ્ટ લક્ષણોની જાણ કરવામાં આવી નથી. અત્યાર સુધી જે લક્ષણો નોંધાયા છે તેમાં ઉધરસ, તાવ અને શરદી છે.
વિશ્વાસ ન્યૂઝે ડૉ. રાજીવ જયદેવન, MD, DNB, MRCP (UK), ABIM અને ઇન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશન, કોચી ચેપ્ટરના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ સાથે વાત કરી. તેણે વાયરલ મેસેજને ફેક ગણાવ્યો અને તેના વોટ્સએપ ગ્રુપ પર મળેલા મેસેજનો સ્ક્રીનશોટ શેર કર્યો. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું કે આ દાવો પૂર્વી દેશોમાંથી ભારતમાં ફેલાયો છે. જે હવે ભારતમાં લોકો શેર કરી રહ્યા છે. મહેરબાની કરીને સાવચેત રહો, ગભરાશો નહીં. આ પોસ્ટ માત્ર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવા માટે છે.
ડોક્ટરોનું કહેવું છે કે વાયરલ પોસ્ટમાં જે દાવા કરવામાં આવી રહ્યા છે તે ભ્રામક છે. તમામ ડોકટરોએ કોવિડથી બચવા માસ્કનો ઉપયોગ કરવાની સલાહ આપી છે.
આ પોસ્ટ પર ટિપ્પણી કરતાં માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ ડૉ. લાવણ્યા જગદીશ (સહાયક પ્રોફેસર, માઇક્રોબાયોલોજી વિભાગ, ચિક્કામગાલુરુ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિકલ સાયન્સ, કર્ણાટક) કહે છે, અમને મૃત્યુ દર સંબંધિત ડેટા પ્રાપ્ત થવાનો બાકી છે. પરંતુ એવી સંભાવના છે કે તે ખતરનાક હોઈ શકે છે અને રસીકરણ કરાયેલ વ્યક્તિઓને ફરીથી ચેપ લગાડે તેવી સંભાવના છે. નવા પ્રકારો વારંવાર ઉભરી રહ્યા છે. BF7 એ BF5 તેનો જ ભાગ છે. હાલમાં ભારતમાં આ ચેપ સાથે સંકળાયેલા લગભગ 4 કેસ મળી આવ્યા છે. બે ઓડિશાના અને બે ગુજરાતના. જો તમારે તમારી જાતને તેનાથી બચાવવાની હોય તો માસ્ક પહેરો, સામાજીક અંતર જાળવો અને સેનિટાઈઝરનો ઉપયોગ કરો.
અનુરાગ અગ્રવાલ (એમડી પીએચડી, ડીન બાયોસાયન્સિસ એન્ડ હેલ્થ રિસર્ચ, ત્રિવેદી સ્કૂલ ઓફ બાયોસાયન્સિસ, અશોકા યુનિવર્સિટી, હરિયાણા) એ અમને એક ઈમેલમાં જવાબ આપ્યો કે, આ ખોટી માહિતી છે અને તેના પર ભરોસો ન કરવો જોઈએ.
ડૉ. એડમન્ડ ફર્નાન્ડિસ (સ્થાપક, CHD ગ્રુપ અને ડાયરેક્ટર, એડવર્ડ એન્ડ સિન્થિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ પબ્લિક હેલ્થ) કહે છે કે, લોકો આ પોસ્ટને સત્ય જાણ્યા વિના સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરી રહ્યાં છે. હું લોકોને અપીલ કરવા માંગુ છું. કોઈપણ ડૉક્ટરની સલાહ લીધા વિના આ પોસ્ટને આગળ શેર કરશો નહીં. આ વાયરસ અન્ય કોઈ દેશ પર શું અસર કરી રહ્યો છે તેના પરથી આપણે એ નિષ્કર્ષ કાઢી શકતા નથી કે ભારત અથવા દક્ષિણ એશિયા પર તેની શું અસર થશે.
આ પોસ્ટ સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયા બાદ આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયે પણ ટ્વિટર પર આ દાવાને ખોટો ગણાવ્યો હતો. આરોગ્ય વિભાગે ટ્વીટ કર્યું, “#FakeNews. આ મેસેજ #COVID19 ના XBB વેરિઅન્ટને લઈને વાયરલ થઈ રહેલો એક WhatsApp મેસેજ છે, તેના પર વિશ્વાસ કરશો નહીં. વાયરલ પોસ્ટ ફેક છે.
તમે ભારતમાં કોવિડ કેસ સંબંધિત ડેટા અહીં મેળવી શકો છો.
તપાસના અંતે અમે આ પોસ્ટ શેર કરનાર યુઝરનું સોશિયલ સ્કેનીંગ કર્યું. સ્કેનિંગથી અમને ખબર પડી કે ફેસબુક પર યુઝરના 19 હજાર ફોલોઅર્સ છે.
નિષ્કર્ષ: Omicron XBB વિશે ભ્રામક દાવો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થઈ રહ્યો છે. અત્યાર સુધી સબ-વેરિઅન્ટ XBB સંબંધિત કોઈ સ્પષ્ટ સંશોધન અહેવાલ બહાર આવ્યો નથી. આવી સ્થિતિમાં એમ કહેવું કે XBB ડેલ્ટા વેરિઅન્ટ કરતાં ‘પાંચ ગણું વધુ ખતરનાક’ છે. તે ખોટું છે. સરકારે પણ કહ્યું કે સોશિયલ મીડિયા પર ચાલી રહેલા ફેક ન્યૂઝ પર વિશ્વાસ ન કરવામાં આવે. આ નકલી અને ભ્રામક છે.
- Claim Review : Omicron XBB ડેલ્ટા વર્ઝન કરતાં પાંચ ગણું વધુ ખતરનાક છે.
- Claimed By : Fb User: Radha Rani
- Fact Check : False
Know the truth! If you have any doubts about any information or a rumor, do let us know!
Knowing the truth is your right. If you feel any information is doubtful and it can impact the society or nation, send it to us by any of the sources mentioned below.
